Nadat ik vorig jaar op het Systems Thinking in Action conferentie in Washington de keynote van Marilee Adams heb bijgewoond, ben ik blijven denken wat de kwaliteit van vragen stellen kan bijdragen aan resultaten. Op zich vrij logisch en begrijpelijk dat als je een goede vraag stelt je een kwalitatief beter antwoord krijgt dan wanneer je een vage vraag stelt.

Toch is het niet zo logisch als het op het eerste gezicht lijkt. Maar ook Marilee’s visie dat je beter nog een goede vraag kunt stellen dan een antwoord te vinden is interessant om te bekijken.

Om toch verder te komen heb ik haar boek gelezen: Change your question, change your life, waarin Question Thinking centraal staat en een aantal tools worden aangereikt om met de kracht van vragen stellen de kwaliteit van je leven en werk te verbeteren.

In haar boek volgt ze het pad van de “judger” en de “learner”, waar je op het pad van de “judger”  mensen tegen komt die antwoorden zoeken en een mening hebben en daarmee ook een oordeel vellen met als gevolg dat ze vastlopen in samenwerking en ontwikkeling. Op het pad van de “learner” kom je de mensen tegen die niet op zoek zijn naar het antwoord op een vraag, maar in plaats van een antwoord op zoek gaan naar de volgende vraag. Hier wordt geleerd, worden resultaten geboekt en is er altijd een opening naar verdere ontwikkeling.

Laatst was ik bij een aanbestedende dienst voor een evaluatiegesprek. We hadden een werk misgelopen en hadden dit totaal niet verwacht. In het begin van het gesprek ging het met name om de focus om antwoord te krijgen “wat we fout hadden gedaan”. Dat bracht ons niet echt verder, want we hadden niet veel fout gedaan, dus veel was er niet over te vertellen. Het gesprek veranderde toen de man van de aanbestedende dienst dit ook letterlijk zei: “je hebt niets fout gedaan, je hebt een goed plan geschreven”. Toen we daarna de vraag veranderde in “wat hebben we goed gedaan” kwam het gesprek pas echt op gang. We kregen te horen waar we de opdrachtgever positief hadden geraakt, in overeenkomsten in onze visie en die van hun. Wat het verschil had gemaakt in de hoog gescoorde onderdelen van het plan. De focus ging van “wat deed de concurrent beter” naar “waar heeft deze opdrachtgever behoefte aan” en hoe kunnen we hier de volgende keer beter op inspelen. De nieuwsgierigheid om elkaar te begrijpen en over en weer meer vragen te stellen, in plaats van oordelende antwoorden te geven, maakte het gesprek tot een leerzame ervaring voor beide partijen.

Waar we met een negatief gevoel over een aanbestedingsuitslag naar het gesprek toegingen, heeft het veranderen van de vraag het resultaat veranderd. We gaan met een positief gevoel de volgende aanbesteding doen en kunnen dan de wens van de opdrachtgever beter benaderen, want we weten wat ze raakt.

Dus “verander je vraag, verander je resultaat” heeft hier zijn waarde bewezen. Als we dit vaker zouden doen, zowel intern in teams en extern met klanten, zouden veel meer resultaten geboekt kunnen worden binnen organisaties.